İçindekiler:
Kıl Dönmesi (Pilonidal Sinus) Nedir?
Genellikle kuyruk sokumunda görülen, inflamasyon, apse ve/veya deriye açılma (sinus) ile karakterize bir hastalıktır. Görülme sıklığı %0,7’dir. En sık görüldüğü yaşlar 16 ile 20’li yaşlardır.
Hastalığın nedeni natal cleft ve derin kuyruk sokumudur (intergluteal sulkus). Sırt ve baştan dökülen kılların kuyruk sokumundaki iki kaba et arasında, kıllı ve terli oluğa takılıp sürtünmelerle oluğun en dibindeki ter bezi deliklerinden vida gibi dönerek deri altı yağ dokusu içine hissettirmeden girmesi, labirentler açması, peşinden labirentlere giren bakterilerin de katkısı ile etrafı iltihaplandırması; cerahatlı veya kanlı, pis kokulu akıntılar ve apseler oluşturmasıdır.
Pilonidal hastalık, her iki gluteus kasının oluşturduğu yarığın yani kalça yarığının "natal cleft, gluteal cleft" çoğunlukla üst kısmında gelişmekle birlikte anüse doğru olan herhangi bir hatta cilt ve cilt altı dokusundan gelişebilir. Ayrıca göbek, koltuk altı ve kasık bölgesinde de görülebilir. Tedavisi hastalığın klinik görünümüne ve hastalığın yaygınlığına göre değişir.
Kıl Dönmesi (Pilonidal Sinus) Nedenleri
Natal cleft ve derin kuyruk sokumudur (intergluteal sulkus). Sırt ve baştan dökülen kılların kuyruk sokumundaki iki kaba et arasında, kıllı ve terli oluğa takılıp sürtünmelerle oluğun en dibindeki ter bezi deliklerinden vida gibi dönerek deri altı yağ dokusu içine hissettirmeden girmesi. Labirentler açması, peşinden labirentlere giren bakterilerin de katkısı ile etrafı iltihaplandırması; cerahatlı veya kanlı, pis kokulu akıntılar ve abseler oluşturmasıdır.
Birden fazla sinüs ağzı olan ve aşırı rahatsız edici klinik bulguları olan hastalarda, hastalıklı alanın geniş eksizyonu gereklidir.
Çeşitli tedavi stratejilerine rağmen hastalığın tekrar etmesi ve hastaların yaşam kalitesini etkilemesi nedeniyle hala kıl dönmesi hastaların korkulu rüyası olarak karşımıza çıkmaktadır. Hodges tarafından kıl dönmesinin ilk kez tanımlanmasından beri fenol injeksiyonu, tıraşlama, kesenin çıkarılıp açık bırakılması ya da primer kapatılması, marsupiyalizasyon, deri greftleri ve son olarak günümüzde en çok tercih edilen flep cerrahisi yöntemleri denenmiştir. Bu yöntemlerin büyük kısmında majör problem yüksek tekrarlama oranı, infeksiyon oranı ve hastanede kalış süresini uzun sürmesidir.
Hastalıklı bölgenin çıkarılıp açık bırakılması yöntemi özellikle askerlik döneminde basit ve vakit almayan yöntem olması nedeniyle tercih edilmektedir. Ancak bu yöntem hastalarda uzun süreli (4-8 hafta) ağrılı yara pansumanları, sürekli iç çamaşırı değiştirme ve yüksek tekrarlama riski nedeniyle günümüzde tercih edilmemektedir. Son zamanlarda çeşitli flep yöntemleri tanımlanmakla birlikte en sık tercih edilen yöntemlerin başında Karydakis Flep ve Limberg Flep metodudur.
Literatürdeki en geniş modifiye limberg hasta serisi ekibimize ait olup, sonuçları son derece yüz güldürücüdür. Kıl Dönmesi Cerrahi olarak çıkarılmasında başlıca sorun çıkarılan alanın rekonstrüksiyonudur. Cerrahi olarak çıkarılan alanın tamamen açık bırakılması ya da orta hatta karşı karşıya getirilmesi (primer onarım) sonucu %50’lere varan yara açılması ve tekrarlama riski ortaya çıkmaktadır.
Aynı zamanda hastalar kuyruk sokumunda primer onarıma bağlı ağrılı yara gerilmesi, hareket kısıtlılığı ve memnuniyetsizliklerini bildirmektedir.
Kıl Dönmesi (Pilonidal Sinus) Belirtileri
Kuyruk sokumunda veya anüsün arka yukarı tarafında az hassas küçük şişlikler kaşıntı, akıntılı veya akıntısız, kıllı, kılsız, milimetrik delikler ve bazen de apse oluşmasıdır.
Muayene ve tetkiklerde içi iltihabi granülasyon dokusu ve kıl dolu kese, fistüller ve olayı çepeçevre sınırlayan ve kılların daha derinlere gitmesini önemli ölçüde önleyen kalın fibrotik kılıf görülür.
Pilonidal hastalık toplumda genç insanlarda daha sık görülmektedir. Erkeklerde kadınlara göre 4 kat daha sıktır. Akut dönemde kuyruk sokumunda yani sakral bölgede ağrılı apse şeklinde iken kronikleşen hastalıkta akıntı oluşturan delikler veya sinüsler şeklindedir ve hijyen sorununa yol açar.
Pilonidal hastalık için risk faktörleri şunlardır; obezite, uzun süre oturma veya şoförlük gibi işlere bağlı sakral bölgenin kronik travmaya maruz kalması, kalça çukurunun derin olması, ailede kıl dönmesi olması, sakral bölgede kıllanmanın fazla olması olarak özetlenebilir. Ancak hastaların bir kısmında bu risk faktörlerin hiçbirinin olmadığı gözlenmektedir.
Kıl Dönmesi (Pilonidal Sinus) Tedavisi
Kıl Dönmesi Tedavisi yapılırken klinik deneyim ve yüksek teknolojik çözümler uygulanacaktır.
Bazen hastalık pilonidal sinüslere pits sahip olsa da inaktif olabilmektedir. Özellikle genç yaştaki kadın hastalar da inaktif hastalık varsa sakral bölge derisinin mukavemetini artıran kremler ve bu bölgenin epilasyonu ile hastalık sorunsuz bir şekilde takip edilebilir. Banyo sırasında kaliteli zeytin yağlı sabun ile sakral bölgenin köpürtülerek yıkanması sakral bölge derisini besleyeceği gibi bakteriyel çoğalmayı da kontrol altına alarak hastalığın aktifleşmesini engelleyecektir.
Sakral bölgede (kuyruk sokumunda) ağrı, şişlik, kızarıklıkla karakterize apse gelişimi olmuşsa ilk aşamada bu akut apseli hastalık apsenin drenajı ile tedavi edilmelidir. Uygun antibiyotik tedavi sonrası hasta pilonidal hastalığın yaygınlığına göre uygun cerrahi /cerrahi olmayan yöntemlerin biri ile kalıcı olarak tedavi edilmelidir.
Komplike pilonidal sinüs hastalığının tedavisinde pilonidal sinüs eksizyonu ve defektin kaydırma flep ile onarımı başarılı sonuçlar vermektedir. Bu cerrahi tedavi sonrası hastanın kendisini bir süreliğine oturma, kalma ve hareket etme konusunda kısıtlayarak koruması gerekmektedir.
Kıl Dönmesi Tedavisi Sonrası Bakım:
- Hekimin tavsiye ettiği şekilde, hastalar temizlik ve pansumanları düzenli olarak yapmalıdır.
- Kuyruk sokumu bölgesi iyileşme sonrası zeytinyağlı sabun ile hastada en az 2 gün köpürtülerek yıkanmalıdır.
- Çok kıllı olanlar, kuyruk sokumu oluğunu, ayda bir kez kıl dökücü krem ile temizlemelidir.
- Lazer epilasyonda uygun bir yöntemdir.
