İçindekiler:
Meme Kanseri Belirtileri
Meme Kanseri Semptomlar
- Meme ve axillada (koltuk altı) renk değişikliği ve deride kalınlaşma,
- Meme boyutunda ve şeklinde değişiklik,
- Meme derisinde gamzeleşme,
- Meme başında çöküntü,
- Meme başından olan akıntı (özellikle kanlı),
- Kızarıklık, şişlik, pullanma gösteren meme başı ve meme,
- Portakal kabuğu gibi gamzeleşme gösteren meme derisi (bu görüntüye peaud’orange denir) olarak sıralanabilir.
Meme Kanseri Tedavisi Başarı Faktörleri
- Kanserin evresi (tümörün büyüklüğü, lenf nodlarına ve diğer organlara yayılıp yayılmaması),
- Kanserin tipi,
- Tümör dokusunda östrojen ve progesteron reseptör düzeyi,
- HER-2/neu reseptör düzeyi,
- Tümörün büyüme hızı,
- Tümörün tekrarlama hızı,
- Hastanın yaşı, genel sağlık durumu, meonopozal durumu,
- Kansere yeni tanı konulup konulmadığı veya nüks olup olmadığı.
Meme Kanseri Risk Faktörleri
Bazı durumlar meme kanseri gelişimini artırır. Bu durumlara risk faktörü denir. Ancak risk faktörlerinin bir kişide olamaması, o kişinin kanser olmayacağı anlamına gelmeyeceği gibi risk faktörüne sahip kişilerinde mutlaka kanser olacağı anlamına gelmez.
Meme Kanseri Risk Faktörleri
- İleri yaşlarında.
- Erken yaşta adet görme.
- İleri yaşta ilk doğumunu yapmış olamak veya hiç doğum yapmamış olmak.
- Kişide meme kanseri öyküsnün olması veya bening (kanser olmayan, iyi huylu) meme hastalığı olması.
- Göğüs bölgesine veya meme dokusuna radyoterapi almış olması.
- Mamografide dens meme dokusu.
- Aşırı alkol tüketimi.
- Beyaz ırk.
Risk faktörlerinden biri veya bir kaçı sizde mevcutsa lütfen bizimle mail, telefon veya randevu talep ederek irtibata geçin.
Meme Kanseri Muayene ve Tetkikleri
- Fizik Muayene ve Hikaye: Doktor tarafından meme dokusunun incelenmesi ve risk faktörlerinin sorgulanmasıdır.
- Mamografi: Meme dokusunun X-ray filmidir.
- Meme Ultrasoundu: Yüksek enerjili ses dalgalarıyla meme dokusunun incelenmesidir.
- Meme MRI (Magnetik Resonance Imaging): Bu teknikte radyo dalgası, mıknatıs ve bilgisayar proğramı kullanılarak ayrıntılı meme dokusu görüntüsü elde edilir.
- Kan Testleri: Ca 15,3 gibi meme kanseri belirteçlerine bakılır.
- Biyopsi: Şüphelenilen meme dokusundan alınan örneğin incelenmesi ile kesin tanı patolog tarafından yapılan mikroskobik incelemeler sonrasında konulur.
Meme Kanseri Evleri
Meme Kanseri tanısı konulduktan sonra tedavinin planlana bilmesi için hastalığın evrelemesinin yapılması gerekir.
- Akciğer Filmi: Akciğerde hastalığın yayılıp yayılmadığının anlaşılmasını sağlar.
- Karın Ultrasoundu: Karın içi Karaciğer gibi solid organlarda hastalığın yayılıp yayılmadığının anlaşılmasını sağlar.
- CT Scan (Bilgisayarlı Tomografi): Kanserin yayılmasından şüphelenildiği durumlarda ayrıntılı inceleme için kullanılır.
- PET Scan (Positron Emission Tomography): Radyoaktif glukozun damardan verilmesini takiben çekilen tomografidir. Kanserli hücreler bu radyoaktif glukozu tutar ve böylece kanserin yayıldığı organlar tespit edilmiş olur.
- Kemik Taraması (Bone Scan): Radyoaktif madde verilerek kemik dokusuna kanser hücresinin yayılıp yayılmadığının incelenmesidir.
Evre 0 (Karsinoma in situ)
İki tip meme kansinoma insitu vardır.
- Lobüler Karsinoma in situ (DCIS): Anormal duktus hücrelerini henüz invazyon yapmamıştır. Ancak meme kanseri geliştirme durumu vardır.
- Lobüler Karsinoma in situ (LCIS): Anormal lobüler hücreler henüz invazyon yapmamıştır. Meme kanseri geliştirme durumları vardır.
Evre 1 Meme Kanseri
- Evre 1 A: Tümör 2 cm’den küçüktür ve sadece meme dokusu içindedir.
- Evre 1 B: Tümör meme dokusunda yok ancak lenf nodlarında 0,2-2 mm çapında küçük kümeler halinde mevcut.
Evre 2 Meme Kanseri
- Evre 2 A: Memede tümör yok ancak axillar lenf nodlarında var veya memede tümör 2 cm’den küçük ancak aksillar lenf nodu (+).
- Evre 2 B: Tümör memede 2-5 cm arasında ve aksillar lenf nodlarında tümör var. Tümör memede 5 cm’den büyük ancak aksillar lenf nodlarında tümör yok.
Evre 3 Meme Kanseri
- Evre 3 A: Memede tümör yok ancak aksillar lenf nodlarında mevcut ve bu lenf nodları bir birine ve aksillar dokuya yapışmış durumda. Tümör meme dokusunda 2 cm’den küçük ve aksillar lenf nodlarında tümör mevcut ve bu lenf nodları bir birine ve aksillar dokuya yapışmış durumda veya sternuma komşu lenf nodlarında tümör var. Tümör meme dokusunda 2-5 cm arsında ve aksillar lenf nodlarında tümör mevcut ve bu lenf nodları bir birine ve aksillar dokuya yapışmış durumda veya sternuma komşu lenf nodlarında tümör var. Tümör meme dokusunda 5 cm’den büyük ve aksillar lenf nodlarında tümör mevcut.
- Evre 3 B: Tümör meme dokusunda herhangi bir boyutta olabilir. Ancak göğüs duvarına ve meme derisine yayılmıştır. Ayrıca aksillar lenf nodlarında tümör mevcut ve bu lenf nodları bir birine ve aksillar dokuya yapışmış durumda veya sternuma komşu lenf nodlarında tümör olabilir.
- Evre 3 C: Tümör meme dokusunda herhangi bir boyutta olabilir. Ancak göğüs duvarına ve meme derisine yayılmıştır. Ayrıca tümör köprücük kemiği altı veya üstü lenf nodunda ve aksillar lenf nodlarında ve sternuma komşu lenf nodlarında olmalıdır. Meme kanseri meme derisine yayılmışsa buna İnflamatuvar Meme Kanseri (Fotoğraf) denir Stage III C opere edilebilen ve opere edilemeye olarak 2’ye ayrılır.
Evre 4 Meme Kanseri
- Meme kanserinin diğer organlara yayıldığı durumdur.
Meme Cerrahisi
Bir çok hastada kanserli meme dokusu çıkarılır ve aksillar lenf nodları kanser hücresi aramak için alınır.
Meme Koruyucu Cerrahi
- Lumpektomi: Kanserli alanın etrafında bir miktar sağlam doku olacak şekilde çıkarılmasıdır.
- Parsiyel Mastektomi: Meme dokusunun kanserli bölgesinin segmental olarak çıkarılmasıdır. Eğer hasta meme koruyucu cerrahi ile tedavi edilecekse aksillar lenf nodlarının çıkarılması gerekir. Bu ayrı bir insizyonla (kesi) yapılır.
- Onkoplastik Cerrahi: Hastalıklı bölge çıkartılır ve aynı zamanda memede dikleştirme yapılır. Bu sayede genişce bir alan meme dokusu bozulmadan çıkarılmış olur. Hastalıklı meme hacmi biraz küçülsede daha dik ve estetik gözükür. Aynı işlemler daha sonra diğer memeyede yapılarak daha estetik görüntü sağlanabilir. İyileşeme sonrası memenin görünümü (Ameliyat edilen sol meme).
Total Mastektomi
- Cerrahi olarak kanserli meme dokusun alınmasıdır. Bu işlem simple (basit) mastektomi olarakta adlandırılır. Aksillar lenf nodlarının alınması aynı anda veya daha sonrada yapılabilir.
Modifiye Radikal Maslektomi
- Cerrahi olarak meme dokusunun ve aksillar lenf nodlarının çıkarılmasıdır.
Radikal Mastektomi
- Kanserli meme dokusunun göğüs duvarı kasları ve tüm aksillar lenf nodlarıyla birlikte alınmasıdır.
Neadjuvan / Adjuvan Tedavi
- Kemoterapinin cerrahi öncesi verilmesine neadjuvan kemoterapi denir. Burda amaç kanserin boyutunu küçülterek evresini geriletmek ve cerrahi tedaviden görülecek faydayı arttırmaktır.
- Cerrahi olarak kanserli doku tamamen alınmış olsa da bazı hatalara radyasyon tedavisi (radyoterapi), kemoterapi ve/veya hormon tedavisi uygulana bilir. Bu tedavin amacı nüks (tekrarlama) kanseri engellemektir ve adjuvan tedavi olarak adlandırılır.
Meme Rekonstrüksiyonu (Meme Protezi)
- Meme dokusu alınan hastalarda mastektomi sırasında veya sonrasında meme rekonstrüksiyonu (yeniden yapmak) uygulana bilir. Bu rekonstrüksiyon hastanın kendi dokularından veya implantlardan (saline/silicon gel) yapılabilir.
Sentinel Lenf Nodu Biyopsisi
- Kanser hücreleri bu lenf bezinde varsa kanser yayılmış demektir.
- Sentinel lenf nodunun (SLN) cerrahi olarak çıkarılması işlemine denir. SLN kanserli bölgenin lenf sıvısının ilk olarak direne (süzüldüğü) lenf bezidir.
- SLN biyopsisi radyoaktif madde/mavi boya (isosulfan blue) kullanılarak yapılır. SLN (-) olduğunda başaka aksillar lenf nodu çıkarmaya gerek yoktur.
- Hasta bu sayede aksillar lenf nodu diseksiyonundan korumuş olur. Meme kanseri için meme dokusuna gereken cerrahi tedavilerden biri yapılmalıdır.
Radrasyon Tedavisi (Radyoterapi)
- Radyoterapi (RT) kanser tedavisinde yüksek enerjili X-ray (X-ışını) kullanımıdır. RT kanser hücrelerini ve büyümekte olan diğer hücreleri öldürür.
Kemoterapi
Kemoterapi (KT) kanser tedavisinde ilaçların kullanımıdır. Bu ilaçlar kanser hücresinin çoğalmasını ve büyümesini durduru veya kanserli hücreyi öldürür.
- Sistemik Kemoterapi: Kemoterapik ilacın damardan verilmesidir.
- Cerebrospinal Kemoterapi: Kemoterapik ilacın beyin omurilik sıvısına verilmesidir.
- Regional Kemoterapi: Kemoterapik ilacın kanserin yerleştiği bölgeye verilmesidir (örneğin karın içine).
Hormon Tedavisi
Hormon tedavisi (HT) kanserli hücrenin büyümesini ve çoğalmasını engeller. Östrojen meme kanseri gelişiminde etkilidir ve overlerden salgılanır.
- Tamoksifen: Erken evre meme kanserlerinde ve metaztatik meme kanserlerinde kullanılmaktadır.
- Aromataz İnhbitörleri: Postmenopozal dönemdeki hormon bağımlı meme kanserlerinde kullanılır.
Target Terapi
Targeted Terapi (TT) ilaçlarla veya özel maddelerle sadece kanser hücrelerinin hedef alındığı tedavidir. Monoclonal antibodies ve thyrosine kinase inhibitorleri en sık kullanılan TT ilaçlarıdır.
- Trastuzumab (Herceptin): Human epidermal growth factor HER2’yi bloklayan monoklonal antibodilerdir. Bu yolla tümörün büyümesini engeller. Diğer kemoterapatik ajanlarla kombine kullanılır.
- Lapatinib: Thyrosine kinase inhibitörüdür. Human epidermal growth factor type 2 ve diğer kanser proteinleri üzerinden etkilidir. Diğer kemoterapatik ajanlarla kombine kullanılır.
Meme Kanseri ve Genetik İlişkisi
Meme Kanseri çoğunlukla inherediter gen mutasyonu (değişiklik) ile gelişir. Kişinin ailesinden geçen genlere herediter genler denir. Herediter meme kanseri tüm meme kanserlerinin sadece %5-10’u oluşturur. Gen ilişkili meme kanseri gelişmiş hastalarda sağlıklı olan diğer memede de meme kanseri gelişme riski yüksek orandadır. Bu hastalarda over (kadın yumurtalığı) kanseri ve diğer kanser türleri için artmış risk vardır.
Genetik testler kanser riskini artıran genetik mutasyonun olduğu bu ailelere yapılmalıdır.
Kanserin Kötülük Derecesinin Belirlenmesi
Meme Kanser Tanısı konulduktan sonra kanserli dokuda bakılması gereken bazı değerler vardır. Bu değerler hastalığın seyrini ve tedavi seçeneklerini etkilerler. Ve aşağıdaki soruların çevaplanmasını sağlarlar,
- Kanserin büyüme hızı nasıl?
- Kanserin diğer organlara yayılması nasıl?
- En iyi tedavi nasıl olmalı?
- Kanserin tekrarlaması olacak mı?
Bu soruların cevaplanması için şu parametrelerin bilinmesi gerekir; Östrojen ve Progesteron reseptör testi: Kanserli dokuda östrojen ve progesteron reseptör miktarını ölçer. Eğer yüksek düzeyde östrojen ve progesteron reseptör düzeyi varsa bu normaldir. Kanser çok hızlı büyüyordur. Eğer test sonucu (+) ise kanserin hızlı büyümesini engellemek için reseptör bloklayıcı/yarışıcı ilaçlar başlanmalıdır.
- Human Epidermal Growth Factor Type 2 Receptor (HER2/neu) Testi: Bu test kanserli dokuda ne kadar HER2/neu geni ve HER2/neu proteini olduğunu ölçer. Eğer yüksek düzeyde HER2/neu geni ve HER2/neu proteini düzeyi varsa bu normaldir. Kanser çok hızlı büyüyordur ve uzak metaztazı (başka organlara yayılma) hızlı yapacaktır.Bu nedenle bazı ilçlarla Trastuzumab (Herceptin) ve Lapatirid (Tykerb) bu durum engellenmeye çalışılmalıdır.
- Multigen Test: Kanserli dokudan alınan doku örneğinden yapılan bazı genetik testleri içerir. Kanserin yayılma hızını ve tekrarlama olasılığını belirler. Bu testler şunlardır;
- Oncotype Dx: Stage I veya stage II meme kanserli östrojen (+) ve node (-) olgularda kanserin sonraki dönmede yayılıp yayılmayacağını öngörür. Bu test eğer (+) olursa bu vakalarda kemoterapi ile yayılma riski azaltılmalıdır.
- Mamma Print: Oncotype Dx’te olduğu gibi stage I veya stage II meme kanserli östrojen (+) ve node (-) olgularda kanserin sonraki dönmede yayılıp yayılmayacağını öngörür.
Meme Dokusuna ve Meme Kanserine Genel Bakış
Meme Kanseri (Breast Cancer) meme dokusu hücrelerinden kaynaklanan bir hastalıktır. Meme dokusu lobül ve duktuslardan oluşur. Her bir memede 15-20 lob bulunur. Bu loblar bir birine duct (kanal) ile bağlı lobüllerden meydana gelir. Her bir memenin kendine ait kan ve lenf damarları vardır. Lenf damarları lenf bezlerine dökülür. Lenf bezleri fasülyeye benzeyen yapılardır. Vücudun değişik bölgelerinde yer alırlar.
Lenf bezleri lenf damarlarının getirdiği lenf sıvısını (beyaz kan) süzerler. Enfeksiyon, kanser ve diğer hastalılarla savaşırlar. Böyle durumlarda elle hissedilir boyuta gelir, sertleşir ve/veya ağrılı olurlar. Meme dokusunun lenf sıvısını süzen lenf bezleri memeye en yakın yer olan axilla (koltuk altı), göğüs kafesi içerisinde ve köprücük kemiği üzerinde bulunur.
En sık görülen Meme Kanseri tipi Duktal Karsinoma’dır. Duktal kansinoma duktus hücrelerinden kaynaklanır. Lob veye lobüllerden kaynaklanan meme kanserine Lobular Karsinoma denir ve meme kanserleri arasında Duktal Karsinomadan sonra görülen en sık tipidir. İnflamatuvar Kanser meme kanserinin en az sıklıkla görünen tipidir ve memede dokusunda kızarıklık,sıcaklık ve şişlikle karakterizedir.
Meme Biyopsi Tipleri
- Eksizyonel Biyopsi: Şüphelenilen dokunun cerrahi olarak tamamının çıkarılmasıdır.
- İnsizyonel Biyopsi: Şüphelenilen dokunun cerrahi olarak bir kısmının çıkarılmasıdır.
- Core Biyopsi: Şüpheli dokudan ameliyatsız olarak kalın özel iğnelerle parça alınmasıdır.
- Fine-Needle Aspiration (FNA) Biyopsi: Şüpheli dokudan ameliyatsız olarak özel iğnelerle örnek alınmasıdır.
Meme Kanserinin Vücuda Yayılması
Kanser vücuda 3 değişik yolla yayılır. Bu yollar şunlardır;
- Direkt komşuluk yoluyla,
- Lenf damarları yoluyla,
- Kan damarları yoluyla.
Kanserin ilk başladığı yerdeki kanserli dokuya primer (orijinal) tümör denir. Kanserin lenf damarı, kan damarı ve direk yolla yayılarak dağıldığı ve yerleştiği yerdeki kanserli dokuya seconder tümör denir. Bu tümöler metaztaz olarakda adlandırılır. Örneğin meme kanseri kemik dokusuna yayılmışsa buna metaztaz denir ve artık bu meme kanseri metaztatik meme kanseri olarak adlandırılır.
İyi Huylu Meme Hastalıkları
Meme Hastalıkları ve en önemlisi de meme kanserleri kadınlarda en sık rastlanan hastalıklardan biridir. Bu nedenle bireylerin meme hastalıkları konusunda bilinçli ve uyanık olmaları gerekir. Bu konuyu saplantı haline getirmeyiniz. Ancak, bilgili ve tedbirli olunuz.
Meme Hastalıklarından Korunma
Kendi kendinize 20 yaşından itibaren aylık meme muayenesi 40 yaşından itibaren başlangıç mamografisi çekilmesi doktorunuz tarafından periyodik meme muayenesi yapılması
Amerikan Kanser Derneği Meme Tarama Programı
20-40 Yaş Arasındaki Kadınlar İçin:
- Aylık kendi kendine meme muayenesi,
- 3 yılda bir doktorunuz tarafından meme muayenesi yapılması,
40 Yaş ve Üzeri Kadınlar İçin:
- Aylık meme muayenesi (kendi kendinize),
- Yılda bir doktorunuz tarafından meme muayenesi,
- Yılda bir mamografi (40 yaşından itibaren).
Erkeklerde de Memede Kitle Olabilir Mi?
Erkeklerde memeyi büyüten, hassas ve genellikle de meme başı altında kitleye rastlanabilir. Bunlar jinekomasti adını alıp, tek memede ya da her iki memede görülebilir. Nadiren erkekte meme kanseri de gelişebilir.
Memedeki Kitle İnfeksiyon Bulgusu Olabilir Mi?
Bazen meme infeksiyonları kızarıklık, ısı artışı olsun veya olmasın ağrılı kitle ile kendini gösterebilir. Bunlar sıklıkla laktasyon (süt verme) döneminde karşımıza çıkan mastit şeklindeki infeksiyonlardır.
Mememde Kitle Tespit Edersem Ne Yapmalıyım?
Menstrual dönemde kitle tespit edilmişse, kitle menstruasyon bitiminde tekrar değerlendirilmelidir. Meme de elinize gelen bir kitle tespit ettiğinizde nedeni ne olursa olsun mutlaka doktorunuza başvurunuz.
Doktorunuza Başvurduğunuzda Neler Yapılacak?
- Detaylı bir aile hikayesi alınacak (aile yakınlarınızda meme, rahim ve yumurtalık kanseri olup, olmadığı vb.),
- Meme muayenesi yapılacak (her iki meme ve koltuk altlarını içeren),
- Daha önce yaptırılmamışsa her iki memeye meme ultrasonografisi ve mammografi yaptırılacak,
- Doktorunuz gerekli görürse, mevcut kitleyi cerrahi olarak çıkartıp, patolojiye gönderecek.
